spoordijk met uitzicht
bezoekerscentrum Oostvaarderse plassen
Een indrukwekkende wandeling in het Oostvaardersveld op zaterdag middag: een vos, een slang, vogels, insecten, vlinders, bloemen. Natuur in haast on- Hollandse variatie. Toch ontbreekt er iets. De wandelaar beseft nauwelijks waar hij is. Achter de hoge spoordijk lijkt de natuur onbereikbaar.
De ontwerpopgave is op zich prachtig maar we hebben er ook onze twijfels bij. Het liefst willen we niet nog meer mensgemaakte dingen aan het gebied toevoegen. En al helemaal geen verharding. Zelfs de paden en wegen die nu al het gebied doorkruisen voelen als storende onderbrekingen in het fragiele landschap, en de kleine bouwsels, straten en auto's eveneens.
| Status: | Prijsvraaginzeding voor bezoekerscentrum |
| opdrachtgever: | Staatsbosbeheer |
| ontwerp: | 2009 |
| landschap: | Matthieu Derckx |
Reden voor ons om gebruik te maken van het grootste element dat er al is, de spoordijk zelf. We bouwen niet maar we hollen uit. Vanaf het hoog oprijzende, massieve lichaam van de dijk, strategisch gelegen tussen het Oostvaardersland en de plassen, heeft men het overzicht waarna men verlangt - zonder dat we een toren hoeven te bouwen. De dijk vormt de scheidslijn tussen de wereld die men als bezoeker mag gebruiken en de natuur.
Tegelijkertijd betekent de dijk een kunstmatige scheiding tussen verschillende landschapstypes. Met onze ingreep willen we deze scheiding gedeeltelijk herstellen. Het nieuwe gebouw vormt een verbinding voor mens en water, misschien zelfs dieren. We vergroten het rietland en het open water aan weerskanten van de spoordijk en verbinden de wateren door een tunnel die deel uitmaakt van het gebouw. De uitgegraven grond voegen we toe aan het dijklichaam waardoor de dijk plaatselijk dik genoeg wordt om ons gehele gebouw in zich op te nemen.
We ontwerpen geen nieuw gebouw maar leggen een treinstation aan boven op de dijk. Perrons en uitzichtsterrassen zijn er een en hetzelfde. Op die manier zal een groeiend gedeelte van de bezoekers met de trein naar het NAC kunnen komen. Alle voor het NAC benodigde ruimten zijn onder de dijk geschoven. Het tweezijdig georiënteerde centrum opent zich naar zowel de Oostvaarderse Plassen als naar het Oostvaardersland en biedt beschutte uitzichten, terrassen in de natuur en prettige, flexibel bruikbare verblijfsruimtes binnenin.
Hier worden fietsen uitgeleend, kan worden gespeeld, geleerd, geluisterd, gegeten, geshopt, gelezen en kunnen tentoonstellingen worden bekeken. Het zijn eenvoudige, mooie ruimtes met goed licht, prettige verhoudingen en robuuste, natuurlijke, duurzame materialen als beton en hout.
De jury vond ons plan briljant maar onrealistisch. Waarom?
