A l’île

Biestebroeck was, is, and will be a place of production, initiative and activity. A place where working, learning, living coexist side by side. A place for everyone, a neighborhood for all.

Na een in 2019 gewonnen wedstrijd werken we samen met AHA, noArchitecten en Sergison Bates Architects aan het project Citygate II / Petite Île in Brussel. In de komende jaren ontstaat er in Biestebroeck, een voormalig industriegebied in Anderlecht, een nieuwe wijk met 400 appartementen, 15.000 m2 werkruimte en het experimentele scholencomplex ‘ecole de tous’. Het project maakt deel uit van het Brusselse 'Kanaalplan' en geeft invulling aan het idee van de productieve stad. Het doel is een nieuwe, levendige en productieve stadswijk met gemengd programma om te werken, te produceren, te leren en te wonen.

De linten aan de rand van Rotterdam tonen vanouds een gemengd beeld van bedrijvigheid, glastuinbouw en enkele oorspronkelijk vrij bescheiden woningen. Door de groeiende schaal van nieuwe individuele stadsvilla's in allerlei stijlen en kwaliteiten komt de informele charme van de plek steeds meer onder druk te staan. De nieuwe, naar binnen gekeerde woning is volledig opgetrokken in CLT en toont grotere overeenkomsten met het oorspronkelijke karakter van de plek dan met de nieuwe buren. Van buiten oogt het klein en ingetogen, voelt van binnen echter licht, ruimtelijk en genereus.

De monumentale brandweerkazerne aan de Paleisstraat in Antwerpen, een Art Nouveau-ensemble met officierswoningen werd gebouwd tussen 1908 en 1911, op basis van een ontwerp van de stadsarchitecten van Antwerpen, Emiel van Averbeke, A.van Mechelen en Jan van Asperen. Het indrukwekkende ensemble bestaande uit grote hallen, werkplaatsen, een binnenkoer en verschillende groepsaccommodaties was meer dan een eeuw lang in gebruik als brandweerkazerne waardoor zowel de gevels als ook het interieur uitzonderlijk goed bewaard zijn gebleven. Vanaf 2023 wordt het gebouw herbestemd tot eigentijdse groepswoningen. Vijf ontwerpteams werkten aan deze complexe ontwerpopgave, met als doel, het gebouwencomplex te transformeren in een gezinsvriendelijke, groene, binnenstedelijke woonomgeving, met behoud van de monumentale kwaliteiten van de panden.

Hoe ziet een ideale woonomgeving voor ouderen eruit? Kan een zorgvoorziening zo worden ontworpen dat bewoners zich er thuis voelen, minder eenzaam zijn, en het contact met verschillende generaties en buurtbewoners, met de natuur en het alledaagse leven niet verliezen? En kunnen kleinschaligheid en huiselijkheid worden verzoend met de economische realiteit van een zorginstelling?

Het nieuwe woonzorgcentrum in Machelen is een groot woongebouw dat voelt als een écht huis, met overzichtelijke woongroepen, fijne kamers, collectieve zalen, intieme salons en een grote binnentuin, met kippenhok, kruiden, groenten en bloemen. Een gebouw voor jonge en oude mensen, met zon en schaduw, een prachtige gaanderij, schuur, waterbak en vogelhuisjes. Een gebouw dat is georganiseerd als een klassiek hofje, in onze ogen het beste model voor een collectief woongebouw.

In eerste instantie leek Oosterwold een plek te goed om waar te zijn. Goedkope grond, bouwen zonder welstand of restricties, veel ruimte, gelijkgestemde buren. Met deze gedachte kwamen drie bevriende stellen naar ons toe die graag in de polder wilden pionieren, met weinig geld, veel ruimte en groot enthousiasme. Alleen één van de drie verwante huizen is inmiddels bewoond, een tweede is in de maak en wanneer de laatste volgt is nog ongewis. De realiteit bleek weerbarstiger dan voorspeld. De markt trok aan, bouwen werd duurder, aannemers schaarser en kieskeuriger, en het uitgiftebeleid van de gemeente bleek niet bestand tegen speculatie en banale catalogusbouw. Toch is bij het huis van N&J uiteindelijk, na enige vertraging en onzichtbaar genomen hobbels, veel bewaard gebleven van de oorspronkelijke droom.

Op het Leonidas-terrein is er een aantal eensgezinswoningen als ‘grote tuinhuizen’ gebouwd. Het informele beeld dat aanvankelijk door de gemeente werd beoogd komt niet overal overeen met het gebouwde resultaat. Tussen de dicht op elkaar gebouwde huizen is er weinig ruimte voor échte tuinen en amper privacy. Er staan veel forse gestucte of gemetselde volumes die weinig met een tuinhuis van doen hebben. Ook Foekje en Marcel, de bewoners van no. 9 worstelden aanvankelijk met het verschil tussen droom en realiteit. Ze kochten een zeer kleine kavel en wilden er een atelierwoning op bouwen. Door de zware duurzaamheidseisen werden de buitenwanden van hun kleine huisje dusdanig dik dat ze vanaf het begin de ‘vergunningsvrije uitbreiding’ op de begane grond mee moesten laten bouwen. En door de forse grondprijzen zat er niets anders op dan zelf te klussen en duurde de bouw veel langer dan aanvankelijk bedoeld. Toch hebben ze geen moment spijt van hun avontuur.

Voor de nieuwe zorgcampus in Kruishoutem is een uitzonderlijk fraaie plek gevonden. De nieuwbouw vervangt een neogotisch klooster. De kloosterkerk blijft behouden. Achter het klooster bevindt zich een mooi park met monumentale bomen. Het project biedt de kans de bijzondere locatie ook voor de dorpsgemeenschap zichtbaar en toegankelijk te maken.

Het programma bestaat uit woonzorgkamers, assistentiewoningen en serviceflats en is in vergelijking met de oorspronkelijke bebouwing nagenoeg vier keer groter. Het forse volume moet zich op natuurlijk wijze verhouden tot de vrij sierlijk ogende kerk.

In het kader van het kunstenprogramma ‘Beyond Utrecht’ worden door de Gemeente Utrecht verschillende ‘Artists in residence’ uitgenodigd om voor een bepaalde periode in de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn te wonen en te werken. Hun voornaamste taak is het observeren van deze snel veranderende plek en het ontwikkelen van interventies en reacties erop. Ook hun onderkomen, een mobiele studio, maakt deel uit van het kunstprogramma en zal gedurende de geplande activiteiten meerdere keren van bewoner en locatie veranderen.

Onze belangrijkste ambitie was het een verplaatsbaar gebouw te ontwerpen dat even groot en robuust aan zou voelen als een huis. Het moest veelzijdig en praktisch en gedurende het hele jaar comfortabel zijn.

Charbonnières-les-Bains is een oud kuuroord, gelegen in een groen, heuvelachtig landschap vlakbij Lyon. Het dorp maakt deel uit van de suburbane rand van de uitdijende stad en bestaat grotendeels uit villa’s met tuinen die verstrooid in de heuvels rondom het kleine centrum zijn gelegen. De opdrachtgevers hebben er sinds meerdere generaties een grote oude tuin in bezit, een boomgaard met enkele monumentale bomen en een bouwvallig chaletje. De uiteindelijke bewoners, een jong gezin met kinderen, wilden het bestaande huisje graag vervangen. Ze hadden behoefte aan een robuuste, onconventionele en duurzame woning voor zichzelf, hun vele boeken en verzamelde kunst- en designvoorwerpen.

In 2001 was Rotterdam Culturele Hoofdstad van Europa. Het voormalige werkplaatsengebouw ‘Las Palmas’ op de Wilhelminapier werd gebruikt als tijdelijke kunsthal en bood onderdak aan talrijke tentoonstellingen en evenementen. Een architectuurtentoonstelling georganiseerd als onderdeel van een omvangrijke manifestatie over 100 jaar woningwet in Nederland droeg de naam ‘Parasites’*. Tentoongesteld werden maquettes van kleinschalige bouwsels die speciaal voor de tentoonstelling waren ontworpen. De bouwwerken lieten een grote verscheidenheid aan vormen, (woon)concepten, materialen en constructiewijzen zien. Ze waren allen bedoeld voor (tijdelijk) ongebruikte stedelijke locaties, waar ze op ‘parasitaire manier’ gebruik zouden maken van de bestaande, stedelijke infrastructuur. 

Uitdam is een pittoreske gemeente aan het IJsselmeer. Naast de kerk onderaan de dijk kwam er na sloop van een bestaand huisje een kleine kavel beschikbaar, nét groot genoeg voor een nieuw woonhuis voor twee. Het plaatselijke bestemmingsplan bood weinig vrijheden voor het ontwerp: vorm, materiaal, dakhelling en kleuren waren nagenoeg precies vastgelegd. De ruimtelijke bepalingen waren streng; het karakter van het dorp en het kleinschalige cultuurlandschap eromheen wordt door bewoners, welstandscommissie en toeristen immers zeer gewaardeerd en gekoesterd. 

Het huis is zorgvuldig afgestemd op alle opgelegde regels en voegt zich nagenoeg ongemerkt tussen zijn buren; de donkere kleur van de gevel, de oudhollandse dakpan en de witte dakrand en kozijnen onderstrepen de verwantschap met de traditionele architectuur in de omgeving.

Het buitenhuis op een prachtige plek met vrij uitzicht over de duinen is bestemd voor een groot gezin met vele gasten. Het ontwerp zoekt aansluiting bij de kleinschaligheid van de streek, de traditionele, kleinschalige landelijke bebouwing en het landschap. De hellingshoek van de daken, het maximale bouwvolume en de richting van de kappen zijn in het bestemmingsplan vastgelegd.

Voor de nieuwbouw werd een bestaande, kleine en enigszins vervallen boerderij uit de jaren 50 afgebroken. Ze bestond uit een klein woonhuis aan de straat en een grote schuur erachter en paste ondanks de forse afmetingen goed bij het kleinschalige karakter van de plek.  

De nieuwbouw is in veel opzichte schatplichtig aan zijn bescheiden voorganger. Ook het nieuwe huis is ontworpen als ensemble van een huis en schuur, met twee kappen die zich achter elkaar verstoppen. De gevels aan de weg zijn laag en zwijgzaam, de royale ruimte binnenin en de overweldigende uitzichten ontvouwen zich pas bij binnenkomst. 

In de wijk Nesselande, een nieuwbouwgebied vlak buiten Rotterdam, is een aantal kavels uitgegeven aan particulieren. De kavel waarvoor we een bakstenen huis hebben ontworpen is geheel omgeven door kanalen en sloten die ervoor zorgen dat de plek natuurlijker en ruimer aanvoelt dan hij daadwerkelijk is. Het ontwerp doet met zijn kubistische vormentaal denken aan klassiek moderne villa’s. Huis, patio en verschillende terrassen vormen een ruimtelijke eenheid die door het uniforme gebruik van een genuanceerde, zandkleurige baksteen wordt ondersteund. 

Het traditionele bungalowpark Egelshoek bij Hollandsche Rading is een aangename plek met prachtige vergezichten. Dat er binnen de strenge bouwregels van het park ruimte zou zijn voor onze architectuur merkten we pas toen we serieus ingingen op de bescheiden vraag van onze opdrachtgevers. Uiteindelijk is er een kleine serie van drie verschillende toch verwante huisjes gebouwd die stuk voor stuk meer ruimte en woonplezier te bieden dan we aanvankelijk voor mogelijk hadden gehouden.

Op een ruime kavel aan de rand van Heiloo is een verouderd woonhuis vervangen door een familiehuis voor een groot gezin. Hier wonen meerdere generaties op informele en steeds veranderende manier samen onder één dak. 

Geïnspireerd door het succesvolle voorbeeld van Borneo Sporenburg is er op het Steigereiland op IJburg een aantal kavels aangewezen voor individueel particulier opdrachtgeverschap. Het gaat om aaneengesloten straatwanden die zijn opgedeeld in kavels van elk 6m breed.Voor twee families met kinderen zijn twee nagenoeg identieke huizen ontworpen en uitgevoerd in een vierlaagse massiefhoutconstructie. Kenmerkend voor het ontwerp is de split level doorsnede waardoor de straatkant van het huis wordt onderverdeeld in vier bouwlagen en de tuinkant in drie bouwlagen.

In de herstructureringswijk Rotterdam Bospolder is een bouwblok gerealiseerd dat is geïnspireerd op de architectuur uit mediterrane landen. De architectuur wil tot uitdrukking brengen dat de aanwezigheid van bewoners met verschillende culturele achtergronden van invloed is op de openbare ruimte en de architectuur in een stad. Het bouwblok bevat verschillende woningen die de kopers merendeels naar hun eigen hand kunnen zetten.  Het plan bestaat merendeels uit  kleine basiswoningen die per direct of na verloop van tijd kunnen worden uitgebreid. Het geheel is vormgegeven als dichtbebouwde, kleurrijke enclave met smalle straten en een formeel binnenplein. De woningen zijn georganiseerd in smalle, gesloten bouwblokken met overdekte parkeergarages in het tussengebied en terrassen en toegevoegde woonruimten erbovenop. De open ruimten binnen de enclave zijn alleen overdag openbaar toegankelijk.

Het gebied Strijp S, een breed stuk grond tussen twee kolossale voormalige industriële gebouwen zal in de toekomst worden ontwikkeld tot een bijzonder, gevarieerd woon- en winkelgebied. Het stedenbouwkundig masterplan voorziet vierkante bouwvelden met kleinschalige, kashbah-achtige bebouwing. Ondergronds bevinden zich een of meerdere grote parkeergarages.

In 2007 werd voor de verschillende deelgebieden van het Homeruskwartier in Almere een prijsvraag voor ontwikkelaars en architecten georganiseerd. Woningbouwcorporatie de Alliantie werkte voor deze prijsvraag samen met ons bureau en won met het concept 'het rekkelijke huis'. Hierbij ging het om een ontwerp- en bouwsysteem dat het mogelijk maakt, flexibel indeelbare en op veelvuldige manier uitbreidbare woningen aan te bieden voor een redelijke prijs.
 Het prijsvraagontwerp was gebaseerd op een manifestachtige tekst, geschreven door Fred Feddes, waarin hij de voordelen van ruime, flexibel indeelbare, robuuste en tijdloze woningen op heldere manier beschrijft. 

Feddes stelt dat de ruimtelijke uitgangspunten die ten grondslag lagen aan vele eenvoudige vooroorlogse woningen ook in nieuwbouwwijken in belangrijke mate zouden kunnen bijdragen aan een duurzame stadsontwikkeling en architectuur.
 Het prijsvraagontwerp bestaat uit eenvoudige basiswoningen die dankzij een vernuftig bouwsysteem (staalskelet en infra-plus vloeren) op veelvuldige manier kunnen worden ingedeeld, veranderd en uitgebreid. Architectonisch ligt de nadruk op de consistentie van de wijk als ensemble, gekenmerkt is door lichte kleuren en materialen, ruimtelijke variatie en veel groen.

Op het Kleine Rieteiland in Amsterdam IJburg is een aaneengesloten rij vrije kavels bestemd voor brede patiowoningen. Voor een gezin met thuiswerkende ouders en kleine kinderen hebben we een houten huis ontworpen met royale afmetingen en lichte meervoudig bruikbare ruimten.

Huizen voor particuliere opdrachtgevers nemen een belangrijke en dierbare plaats in ons werk. Sinds de oprichting van ons bureau werken we regelmatig en met veel voldoening aan uiteenlopende private opdrachten. We hebben recreatiehuisjes op een bungalowpark gebouwd, een buitenhuis voor twintig personen, familiehuizen, een kunstenaarsstudio, experimentele woningen of een statige villa in een buitenwijk. Onze huizen staan in de stad en erbuiten, zijn tijdelijk en permanent, nieuw of oud, groot of (zeer) klein en verschillen evenzeer als hun bewoners.