Het schoolgebouw als stadsproject

TYPE: KARAKTERISTIEKE EIGENSCHAPPEN DIE GEMEEN ZIJN AAN EEN GROEP, KLASSE OF REEKS

Sommige schoolgebouwen lijken zich aan hun omgeving te onttrekken. Paviljoenen in het groen - ook als dat klascontainers, noodbarakken of pre-fabloodsen zijn - worden immers zelden vanuit een concrete plek bedacht en kunnen bijgevolg zowat overal worden gerealiseerd. We zouden ze intrinsiek 'plaats-loos' kunnen noemen. In zijn grondidee refereert het paviljoen echter evengoed aan een cultureel ideaal: een elementair bouwsel op een idyllische locatie. Arcadia.

Het dubbelproject van Korteknie Stuhlmacher Architecten voor de freinetscholen in Lille en Herentals vertrekt vanuit deze logica. Tussen 1950 en 1970 kocht de Belgische Staat in alle hoeken van het land grote loten grond aan waarop in serie nieuwe scholencampussen werden opgericht. Vandaag zijn veel van die scholen aan vernieuwing toe. De architecten werd gevraagd om als prototype twee verschillende sites met eenzelfde nieuwe freinetschool te vermeerderen. Het ene gebouw is de doublure van het andere. Met een beproefde truc wordt met deze uitgangssituatie omgegaan.

Het compacte hoofdvolume is tot zijn essentie herleid: een opeenvolging van vrijwel identieke lokalen die de schoolfuncties opnemen. Dit klassenvolume wordt aangevuld met zijn dubbel: een lichte, onverwarmde serreconstructie die geen expliciete rol vervult, maar als onbestemde ruimte de mogelijkheden van het hoofdvolume uitbreidt. Door het surplus aan ruimte ontstaat in de sterk gedetermneerde setting speelruimte voor activiteiten die nog niet zijn gepland. De serre is dépiekwaar de schoolgemeenschap samenkomt, waarbijslechtweer wordt gespeeld, waar feest wordt gevierd. De architectuur brengt, met een geactualiseerd ecologisch bewustzijn, de no-nonsense-openluchtscholen van het vroege modernisme in herinnering. In de bucolische traditie speelt de beschermde, door de natuur gedomineerde site een belangrijke rol als complement van de stedelijke ruimte. De wintertuin is een analogon van de tuin waar in de school is gelegen. Naast een performante leeromgeving creëert het schoolcomplex ook een bijzondere en gelaagde leefomgeving.

Deze tekst is eerder gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen 2015/2016: "Architectuur op maat", Christoph Grafe e.a , Architectura&Natura 2016, p. 63.