renovatie en uitbreiding van twee scholen
basisschool Edison
De historische beelden van het indrukwekkende scholencomplex aan de Onderwijzersstraat maken verschillende gevoelens los: nostalgie, respect, bewondering, maar zeker ook afkeer. De leerlingen van toen moeten zich heel klein hebben gevoeld. Door haar grootse opzet was de langgerekte school niet alleen ontzagwekkend maar ook intimiderend.
Vandaag denkt men anders over onderwijs en de bijbehorende ruimten dan 100 jaar geleden. Een eigentijdse school moet een inspirerende leer- en leefomgeving zijn die zich met een open gezicht naar de omgeving presenteert, en geen ommuurde vesting. Toch heeft de strenge school in onze ogen tijdloze, ruimtelijke en architecturale kwaliteiten die haar zonder meer geschikt maken voor een zinvolle transformatie. Zelfs zonder ingrijpende wijzigingen kan Edison een school worden die recht doet aan haar verleden en tegelijk veel beter dan voorheen overeen komt met huidige onderwijsopvattingen. De grote speelplaatsen en/of tuinen spelen hierbij een belangrijke rol.
In ons voorstel dient de genereuze, heldere en symmetrische layout als vertrekpunt voor een eigentijdse school die plaats biedt aan verschillende vormen van onderwijs.
| locatie: | Hoboken, Antwerpen |
| wedstrijd: | 2018 (1e prijs), wedstrijdpool Stad Antwerpen |
| ontwerp: | 2018-2020 |
| uitvoering: | 2021-2023 |
| opdrachtgever: | AG Vespa |
| studiebureau stabiliteit: | Goudstikker De Vries, 's Hertogenbosch |
| studiebureau technieken: | RCR, Herent |
| aannemer: | TM ACH Bouw - Floré - De Molen |
| illustraties: | Rotraut Susanne Berner |
Beeld wedstrijdfase: de nieuwe kleuterschool is gepositioneerd aan de achterzijde
Onderwijzersstraat in de jaren 50
oud en nieuw: rood - bestaande school, blauw - de nieuwe toevoegingen en overdekte buitenruimten
Ons plan maakt een duidelijk onderscheid tussen kleuterschool en lagere school. De lagere school is gevestigd in de bestaande school, die volledig is gerenoveerd. Extra ruimtes zoals de refter zijn opgenomen in een grote, T-vormige uitbreiding van de bestaande schoolpleinen. De kleuterschool wordt als geheel, in een L-vormige uitbreiding, aan de oostkant van het hoofdgebouw ondergebracht. Deze is als zelfstandige entiteit tegen het hoofdgebouw aangeschoven.
Beeld wedstrijdfase: de nieuwe kleuterschool is gepositioneerd aan de achterzijde
We starten met de zorgvuldige restauratie en gedeeltelijke reconstructie van de oorspronkelijke typologische opzet van de bestaande school waarbij de nadruk ligt op het herstel van de sequentie van buitenruimten. Hierbij worden ook de oorspronkelijke, markante dakvorm van de noordelijke conciërgewoning en de oorspronkelijk doorgaande schoolmuur over een groot deel van de Onderwijzersstraat hersteld.
De grootste uitbreiding is de toevoeging van een refter die als groot en licht paviljoen de voormalige jongens- en meisjesschool met elkaar verbindt. De refter is met twee gelijkwaardige tuingevels en ver uitkragende luifels op beide hoven georiënteerd.
De nieuwbouwvleugels vormen een lichtvoetige omheining van de speelpleinen en bepalen daarmee het nieuwe open karakter van de binnen- en buitenruimten. De architectuur is complementair aan de monumentwaardige bakstenen architectuur van de oudbouw. In plaats van het begrenzen van ruimten lijken bij deze architectuur binnen- en buitenruimten in elkaar over te gaan.
De voormalige achterkant van het klassengebouw wordt volledig getransformeerd. Een voorzetgevel op ca 2m afstand van de bestaande gevel verandert de gang in een veelzijdige leer- en leefzone. De uitbreiding biedt plaats aan een nieuwe, lichte circulatiezone. Hierdoor kan de bestaande gang zelf worden heringericht en veranderd in een reeks intieme leernissen. Deze staan in open verbinding met zowel klassen als gang en kunnen tevens makkelijk worden afgesloten. De ruimten vormen een belangrijke aanvulling op de gerestaureerde klaslokalen en transformeren het geheel tot een eigentijdse 'learning street'.
De nieuwe kleuterschool is als een opzichzelfstaand volume opgevat en door een eenlaagse refter met het hoofdgebouw verbonden. Ook deze nieuwe toevoeging is licht en open. Het karakter van de kleuterschool verschilt echter van de lagere school. De nadruk bij de nieuwbouw ligt op huiselijkheid en beleving vanuit een laag perspectief. De architectuur is afgestemd op de ‘bewoning’ door zeer jonge kinderen.
In de kleuterschool vormen telkens twee klassen een unit. De units zijn allen gelegen aan een multifunctionele, brede gang- en verblijfszone die zowel als refter en informele werk- en speelruimte kan worden gebruikt. Op de verdieping zorgen twee grote dakkapellen voor licht, uitzicht en intieme hoekjes, op het gelijkvloers staat de ‘learning street’ in open verbinding met de speeltuin.
