openluchtscholen onder glas
Freinet basisscholen in Lille en Herentals
De bouwlocaties voor de twee Freinet-schooltjes in Lille en Herentals zijn overweldigend. Groen, ruim, centraal gelegen en toch beschut en intiem. Ronduit ideaal voor een natuurlijke leef- en leeromgeving. Op deze bijzondere plekken ontwierpen we twee kleine scholen die ingebed liggen in de natuur. Met grote lokalen, hoge plafonds en veel licht. Het zijn compacte scholen helemaal zonder gangen. Een grote serre om te spelen, te rennen, te tuinieren. Gevels zonder screens of luiken maar met een grote, begroeide pergola tegen teveel zon. Grote huizen met schuine daken en gras erop. Geen lokaal zonder openslaande deuren naar de tuin. Leren en leven midden in de natuur.
| locatie: | Lille en Herentals, BE |
| ontwerp: | 2009-2012 |
| uitvoering: | 2013-2014 |
| opdrachtgever: | GO! -Onderwijs van de Vlaamse Gemenschap |
| constructeur: | Pieters Bouwtechniek |
| installatieadvies: | Adviesbureau van der Weele |
| advies bouwkunde: | Architectenbureau Van Peer |
| aannemer: | Swinnen |
| fotografie: | Luuk Kramer, Karin Borghouts |
Tweede Openbare Openluchtschool, Oosterparkschool Amsterdam 1931
De projecten voor de Freinet- basisscholen in Lille en Herentals zijn geïnspireerd op de rijke traditie van Openluchtscholen in Europa. De beweging heeft voornamelijk in de eerste helft van de 20ste eeuw bijzondere gebouwen voortgebracht waarbij het contact van de leerlingen met de natuur centraal stond. De vaak radicale eenvoud van deze architectuur is in onze ogen uitermate tijdloos en juist voor de huidige tijd weer heel actueel.
In de openbare basisscholen van de Vlaamse dorpen Lille en Herentals wordt lesgegeven volgens de pedagogische principes van Célestin Freinet. Beide scholen behoren tot dezelfde organisatie en werken nauw samen. Ze waren lange tijd gehuisvest in ooit tijdelijk bedoelde, paviljoenachtige schoolgebouwen uit de jaren ‘60. Deze paviljoens boden ondanks hun slechte bouwkundige staat veel ruimte en mogelijkheden voor onconventioneel gebruik. Omdat beide schoollocaties veel gemeen hebben lag het voor de hand, beide nieuwbouwprojecten als één project te beschouwen en er één prototypisch project voor te ontwerpen dat op beide locaties zou kunnen worden uitgevoerd. De belangrijkste ambitie hierbij was om twee scholen te bouwen die zowel recht doen aan het Freinet-onderwijs en aan hun ruime, groene locaties, en die evenveel ruimte en vrijheid bieden als de bestaande paviljoens.
De klassen in de scholen zijn ondergebracht in eenvoudige schuurachtige volumes. Ze zijn groot, hebben aan weerskanten licht en uitzicht en dankzij de schuine kap extra hoogte. Een houten balk in elk lokaal biedt de mogelijkheid er een insteekvloertje op te plaatsen of voor ander creatief gebruik. De gebouwen zijn zo eenvoudig mogelijk gematerialiseerd in beton, snelbouwsteen en pleisterwerk en voorzien van een vegetatiedak.
De gang is uitgevoerd als een plantenkas, die langs de gehele noordgevel van het schoolgebouw is geplaatst. Door de gangruimte buiten de fysische normering te houden werd de gehele beschikbare ruimte toebedeeld aan de lokalen. De kas kan worden gebruikt als overdekte speelplaats en voor het kweken van planten. Doordat voor de kas alleen standaard profielen zijn toegepast kon deze extra ruimte ondanks de budgettaire beperkingen van de financiële normering worden uitgevoerd.
In deze school is er geen onderscheid tussen binnen en buiten. De kas plaatst de scholen in de traditie van openluchtscholen die met name in de eerste helft van de 20ste eeuw prachtige leeromgevingen heeft voortgebracht.
plattegronden en gevelaanzicht school in Lille
De plannen zijn zo eenvoudig mogelijk vormgegeven. 100% van de beschikbare vloeroppervlakte (fysische normering) is toebedeeld aan de lokalen. De serre is opgevat als gang, speelruimte, overdekte buitenruimte en verlengstuk van de klas. Tegelijkertijd maakt de serre deel uit van de schooltuin.
De pergola wordt begroeid met klimplanten en het dak met kruiden en mossen. Hierdoor wordt de school ook van buitenaf een deel van de natuur.
De bestaande lokalen boden weinig comfort maar veel ruimte en speelmogeliijkheden- sommige klassen maakten gebruik van maar liefst drie lokalen die ze naar eigen inzicht konden inrichten. De nieuwe school brengt zoveel mogelijk van de oorspronkelijke kwaliteiten terug.
